1. Za podróżnego bez ważnego dokumentu przewozu uważa się podróżnego, który w trakcie kontroli w pociągu nie okazał i nie wręczył ważnego biletu, ważnego dokumentu poświadczającego uprawnienie do korzystania z ulgowego biletu lub do bezpłatnego przejazdu, przewozi bez odpowiedniego biletu bagaż ręczny, rower albo zwierzęta, za przewóz których taryfa przewiduje opłaty.
2. Przy ustalaniu należności za przejazd lub przewóz bez ważnego biletu, pobiera się opłatę za bilet oraz opłatę dodatkową, ustaloną na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu ustalania opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabieranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej (Dz. U. Nr 14, poz. 117; dalej rozporządzenie MI z dnia 20.01.2005 r.).
3. Odprawy podróżnego bez ważnego dokumentu przewozu dokonuje się od stacji wyjazdu pociągu (stacji początkowej), do stacji wskazanej przez podróżnego.
4. Podróżnemu bez ważnego dokumentu przewozu odmawiającemu uregulowania należności w pociągu, osoba upoważniona do kontroli wystawia bilet kredytowy (wezwanie do zapłaty).
5. W celu wystawienia biletu kredytowego (wezwania do zapłaty) osoba upoważniona do kontroli ma prawo żądać od podróżnego okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości, a w razie braku takiego dokumentu albo odmowy jego okazania – zwrócić się o podjęcie tych czynności do Policji lub innych organów porządkowych, które zgodnie z prawem są uprawnione do ustalenia tożsamości. Do czasu przybycia funkcjonariusza Policji albo innych organów porządkowych, podróżny obowiązany jest pozostać w miejscu przeprowadzania kontroli, albo w innym miejscu wskazanym przez osobę dokonującą kontroli.
6. Podróżny, który w czasie kontroli dokumentów przewozu, mimo braku ważnego biletu, odmawia zapłacenia należności albo okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie jego tożsamości, podlega karze grzywny w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.
7. Jeżeli w ciągu 7 dni od dnia przewozu podróżny złoży reklamację dokumentując prawo do korzystania z bezpłatnego lub ulgowego przejazdu albo fakt posiadania w czasie kwestionowanego przejazdu ważnego biletu imiennego, należności wykazane w wezwaniu zostaną umorzone po uiszczeniu opłaty manipulacyjnej, której wysokość reguluje Cennik biletów SKPL.